Dlaczego warto stosować produkty marki POLSKA GLINA?
Prof. dr hab. inż. Piotr Wyszomirski, Mgr inż. Włodzimierz Zawrzykraj
Firma CERADBUD w Radoszycach, będąca posiadaczem marki POLSKA GLINA, jest m.in. właścicielem zagospodarowanego złoża surowca ilastego Szkucin zlokalizowanego w północnym obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Kopalina z tego złoża spełnia też kryteria przydatności do produkcji tynków ilastych (tynków glinianych). Złoże Szkucin jest wieku triasowego, a zalegająca w nim kopalina stanowi wartościowy surowiec ilasty barwy czerwonej wykorzystywany głównie – jak dotąd – w przemyśle ceramiki budowlanej. W zależności od temperatury wypalania jest on stosowany do produkcji zarówno wyrobów porowatych (cegły, pustaki, dachówki), jak też spieczonych (wyroby klinkierowe). Te pierwsze są wytwarzane m. in. w zakładzie CERADBUD. Systematycznie rośnie też jego znaczenie jako surowca do produkcji płytek ceramicznych metodą szybkiego wypalania, w tym płytek typu gres porcellanato. Głównym przedmiotem oferty produkcyjnej firmy CERADBUD jest glina mielona, którą otrzymuje się poprzez suszenie i mielenie kopaliny ilastej wydobywanej w kopalni odkrywkowej. Wg stanu na 31.12.2019 geologiczne zasoby bilansowe złoża Szkucin wynoszą 324 tys. m3 i są one takie same jak zasoby przemysłowe. Biorąc pod uwagę wielkość wydobycia w roku 2019, która wynosiła 14 tys. m3, zasoby te powinny zabezpieczyć działalność kopalni odkrywkowej, uruchomionej w 2001 r., na okres około 23 lat. Istnieją też perspektywy znacznego poszerzenia tych zasobów. Stosunkowo duże zasoby kopaliny ilastej będącej w gestii firmy CERADBUD oraz jej korzystne cechy surowcowe skłoniły właścicieli firmy do rozszerzenia oferty handlowej o naturalne tynki gliniane, stanowiące produkt mało znany na rynku polskim i jak dotąd nie wytwarzany przez innych producentów z krajowych surowców ilastych na skalę przemysłową. Zagadnienie to jest interesującym i wartościowym rozwinięciem problematyki wytwarzania cegły suszonej (tzw. cegły adobe).
Cenne właściwości surowca ilastego ze złoża Szkucin są pochodną jego składu mineralnego. Występują w nim utwory wieku górnotriasowego. Są to czerwonobrunatne iły i gliny oraz podrzędnie reprezentowane mułki, z soczewkami mułków szarozielonych. W technologii ceramicznej są one określane ogólnie glinami, a ze względu na charakterystyczną barwę większości z nich – glinami czerwonymi. Te ostatnie zawierają minerały ilaste, kwarc, hematyt, skalenie oraz podrzędnie kalcyt. Spośród minerałów ilastych bezsporna jest w nich obecność illitu oraz kaolinitu. Skład ten uzupełniają ilaste minerały mieszanopakietowe, takie jak illit/smektyt i/lub chloryt/smektyt. Ponadto występuje też wermikulit i zawierający go w swojej strukturze minerał mieszanopakietowy wermikulit/chloryt. Obecność minerałów mieszanopakietowych i wermikulitu decyduje o właściwościach sorpcyjnych i jonowymiennych surowca ilastego ze Szkucina, co ma duże znaczenie w aspekcie jego wykorzystania do produkcji naturalnych tynków glinianych. Z minerałów nieilastych największą rolę w otrzymaniu produktów tego typu odgrywa hematyt. Minerał ten jest bowiem intensywnym pigmentem, którego niewielka już ilość powoduje pojawienie się barwy w różnych odcieniach czerwieni. Kolorystykę tynków ilastych otrzymanych na bazie surowca ilastego ze Szkucina można regulować i na nią wpływać sporządzając mieszanki z innymi krajowymi surowcami ilastymi. W związku z tym przedmiotem niniejszej oferty jest bogaty zestaw naturalnych tynków glinianych o zróżnicowanej barwie. Ich kolorystyka odpowiada takim pigmentom jak: ochra wiśniowa, popiel oliwkowy, popiel, brąz ciemny, brąz jasny, ochra wiśniowa, ugier jasny, ochra złocista, żółcień, seledyn.
Jak już wcześniej wspomniano, jedną z charakterystycznych cech większości surowców ilastych są ich właściwości sorpcyjno-desorpcyjne w stanie niezmodyfikowanym. Wykorzystanie takich surowców do produkcji naturalnych materiałów budowlanych pozwala m.in. na regulację wilgotności w pomieszczeniach mieszkalnych. Zbyt wysoka wilgotność względna powietrza stwarza niebezpieczeństwo pojawienia się pleśni na ścianach pomieszczeń gdyż para wodna powstająca w wyniku procesów fizjologicznych (np. oddychanie, pocenie się) i higienicznych (kąpiel, prysznic) oraz czynności w gospodarstwie domowym (np. gotowanie) nie zostaje efektywnie usunięta. Te niepożądane zjawiska mogą zostać stosunkowo prosto i tanio usunięte poprzez wykorzystanie tynków ilastych w pomieszczeniach mieszkalnych. Nadmiar wilgoci jest bowiem sorbowany przez składniki tych tynków, tj. przez minerały ilaste, co zapobiega zbyt dużej wilgotności powietrza. Ze względu na to, że minerały ilaste szybko transportują wilgoć w kierunku bardziej suchych części ścian to brak podwyższonej ich wilgotności przeciwdziała pojawieniu się pleśni, która ze względów zdrowotnych jest niebezpieczna i szkodliwa w obiektach mieszkalnych.
Tynk ilasty zapobiega też zbyt niskiej wilgotności powietrza w pomieszczeniach mieszkalnych. W takim przypadku następuje oddawanie przez minerały ilaste – stanowiące składnik tynku – zaadsorbowanej wody. Zbyt suchy klimat pomieszczeń często jest bowiem przyczyną schorzeń skóry i dróg oddechowych człowieka. Właściwości sorpcyjno-desorpcyjne, zachodzące w naturalnych tynkach ilastych są więc przyczyną stosunkowo małych zmian wilgotności względnej w pomieszczeniach mieszkalnych, co jest korzystne z punktu widzenia komfortu osób w nich przebywających. Z zagadnieniem tynków ilastych wiąże się ponadto możliwość pochłaniania różnych, szkodliwych dla zdrowia człowieka substancji gazowych, które są emitowane przez wiele materiałów budowlanych (np. przez pianki budowlane, kleje, masy do spoinowania). Takie właściwości tynków ilastych wpływają w zdecydowany sposób na poprawę jakości powietrza w pomieszczeniach. Te specyficzne cechy tynków ilastych są już wykorzystywane w zachodniej Europie do wykonawstwa wnętrz lokali gastronomicznych i pochłaniania nieprzyjemnych czy wręcz szkodliwych zapachów (m.in. dymu papierosowego). W Polsce problem ten jest otwarty i należy mieć nadzieję, że innowacyjna działalność firmy CERADBUD przyczyni się do postępu w tej dziedzinie.
Kolejnym zagadnieniem przemawiającym za szerokim wykorzystaniem tynków ilastych marki POLSKA GLINA jest potrzeba ochrony zdrowia ludzkiego przed promieniowaniem elektromagnetycznym wysokiej częstotliwości, które pochodzi ze stałych i zmiennych pól elektrycznych i magnetycznych. Są one generowane przez urządzenia radarowe, radionawigacyjne, nadawcze stacje radiowe i telewizyjne, maszty antenowe, telefoniczne stacje bazowe, urządzenia medyczne jak też przez sprzęt powszechnego użytku (telefony komórkowe, komputery, monitory, odbiorniki telewizyjne, liczne artykuły gospodarstwa domowego). Przy obecnym stanie wiedzy jednoznaczna odpowiedź na pytanie, czy pola elektromagnetyczne są niebezpieczne dla zdrowia, nie jest możliwa. Praca z komputerem czy przygotowanie posiłku przy użyciu kuchenki mikrofalowej to nic groźnego, ale długotrwałe przebywanie w pobliżu wojskowych urządzeń radarowych, krótkofalowej stacji nadawczej i wielogodzinne rozmowy przy użyciu telefonu komórkowego mogą jednak człowiekowi zaszkodzić. W tym przypadku pomocne są tynki ilaste i płyty wykonane z tego materiału. Stanowią one osłony, które – zdaniem m.in. ekspertów z niemieckiej firmy Karphosit Lehmbaustoffe AG produkującej tynki ilaste – są w stanie zneutralizować 99% całkowitego promieniowania.
Wdrożony do praktyki przemysłowej projekt pt. „Wzrost konkurencyjności firmy CERADBUD poprzez produkcję innowacyjnych tynków glinianych.” na polskim rynku materiałów budowlanych i ceramicznych jest wybitnie nowatorski a jego innowacyjność wykracza poza Polskę. W przeciwieństwie do nielicznych, działających w kraju firm oferujących od niedawna importowane tynki ilaste, produkty marki POLSKA GLINA bazują głównie na lokalnym surowcu ilastym ze złoża Szkucin. Surowiec ten wyróżnia się odpowiednim składem w odniesieniu do minerałów ilastych, zapewniającym korzystne właściwości sorpcyjno-desorpcyjne. Te zaś są niezbędne do otrzymania tynków ilastych najwyższej jakości. Produkowane tynki wyróżniają się nie tylko doskonałym składem, ale również szeroką gamą naturalnych kolorów. Te cechy sprawiają, że są to nieliczne w Europie tego typu materiały budowlane. Na podkreślenie zasługuje też fakt, iż tynki ilaste marki POLSKA GLINA wytwarzane są wyłącznie z naturalnych składników, co bardzo korzystnie wpływa na zdrowie ludzkie. Produkty te wpłyną też w sposób znaczący na ochronę środowiska przyrodniczego i łagodzenie zmian klimatycznych.
Literatura:
♦ Baron v.d. Ropp D., 2003 – Ziegel und Lehm – natürliche Baustoffe erhalten die Gesundheit. Ziegelindustrie International/Brick and Tile Industry International. Juli 7, 47-49.
♦ Jaworski B.,2004 – Naturalne materiały budowlane pozwalają zachować zdrowie. Ceramika Budowlana 46, Nr 1, 8-9.
♦ Pytliński A., Wyszomirski P., 2006 – Pigmenty ilaste z krajowych iłów żelazistych. Ceramika/Ceramics vol. 96, 451-458.
♦ Szuflicki M., Malon A., Tymiński M. (red.), 2020 - Bilans zasobów złoż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.2019. ISBN (CD) 978-83-66305-69-4. PIG-PIB Warszawa.
♦ Wyszomirski P., Muszyński M., Zawrzykraj W., 2010 – Czerwone iły ze Szkucina (woj. świętokrzyskie) i ich przydatność przemysłowa. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 26, z. 3, 5-20.
Przeczytaj również artykuł: O marce Polska Glina
♦ Wyszomirski P., Muszyński M., Zawrzykraj W., 2010 – Czerwone iły ze Szkucina (woj. świętokrzyskie) i ich przydatność przemysłowa. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 26, z. 3, 5-20.
Przeczytaj również artykuł: O marce Polska Glina
